فریز دهانه رحم یا کرایوتراپی عملی است که طی آن بافت غیر طبیعی روی دهانه رحم از بین می رود. در این روش مقدار کمی از بافت طبیعی رحم را به همراه بافت غیر طبیعی از بین می برد. در طی کرایوتراپی، دی اکسید کربن مایع (CO2)، که بسیار سرد است، توسط یک دستگاه مخصوص بافت غیر طبیعی را از بین می برد و بافت را به مدت 2 تا 3 دقیقه منجمد می کند.از روش فریز دهانه رحم گاهی برای درمان زگیل های گردن رحم یا التهاب دهانه رحم استفاده می شود.
اگر سلول و بافت های غیر طبیعی در در دهانه رحم زیاد باشد، فریز دهانه رحم برای درمان کافی نیست و در این حالت از روش بیوپسی مخروطی، به جای کرایوتراپی استفاده می شود.جراحی کرایو جراحی یک درمان موثر در درمان دیسپلازی دهانه رحم است و باعث از بین رفتن کلیه بافت غیر طبیعی دهانه رحم در بیش از 85 درصد از موارد می شود.قبل و بعد از انجام فریز دهانه رحم بنابر تشخیص پزشک زنان، ممکن است نیاز به انجام تست پاپ اسمیر داشته باشید.
بعد از انجام فریز دهانه رحم؛ خطر خونریزی، عفونت، درد یا ترشحات غیر طبیعی وجود دارد.اگر تغییرات دهانه رحم شما در قسمت فوقانی دهانه رحم قرار دارد، بیوپسی مخروطی به جای کرایوتراپی توصیه می شود.پزشک متخصص زنان نمی تواند با استفاده از روش فریز دهانه رحم، نمونه بافتی را برای بیوپسی بدست آورد، بنابراین در صورت مشکوک بودن فرد به سرطان دهانه رحم، فریز دهانه رحم نمی تواند در تشخیص، کمکی به پزشک کند. بنابراین جراحی کرایوتراپی روشی برای درمان سرطان دهانه رحم نیست، زیرا فقط سلول های سطحی را منجمد می کند و به بافت های عمیق تر نمی رسد. در ادامه مطلب توضیحات بیشتری در مورد روش انجام فریز دهانه رحم، اقدامات قبل و بعد از انجام آن و و عوارض احتمالی این عمل، ارائه می دهیم.
زخم دهانه رحم در خانم ها
زخم دهانه رحم در خانم ها به خصوص در طول دوره باروری بسیار شایع است. زخم دهانه رحم اغلب هنگام معاینات دوره ای تشخیص داده می شود. زخم دهانه رحم می تواند در اثر ضربه، مواد شیمیایی، عفونت یا سرطان دهانه رحم ایجاد شود. زایمان های متعدد، استفاده از تامپون، استفاده طولانی مدت از آی یو دی و مصرف قرص های پیشگیری در خانم های جوان از جمله دلایل زخم دهانه رحم هستند. عفونت های طولانی مدت نیز یکی دیگر از علت های شایع زخم دهانه رحم هستند.
با توجه به اینکه این بافت مخملی، بافت طبیعی خود دهانه رحم است که فقط کمی به بیرون کشیده شده است، اگر هیچ عفونتی بر آن سوار نباشد، نیازی به اقدام خاصی نیست.اما اگر زخم دهانه رحم دچار ترشح چرکی و عفونت شود یا باعث خونریزی پس از هر بار نزدیکی شود، بهتر است درمان با دارو انجام شده و تست پاپ اسمیر نیز انجام شود. در پاپ اسمیر، اگر سلول های غیر طبیعی دیده شد، اولین اقدام ، کولپوسکوپی است. هرگز چشم بسته، فریز دهانه رحم نکنید.
درمان زخم دهانه رحم عفونی (سرویسیت)، به راحتی با دارو امکان پذیر است. در صورت جواب ندادن به یک دوره، می توان برای بار دوم از داروهای دیگری استفاده کرد. مثل هر عفونت دیگری در بدن (عفونت گلو...دندان و ...) ، دهانه ی رحم هم به دارو جواب خوبی می دهد. در نهایت اگر علایم آزار دهنده داشتید و با 2-3 دوره درمان دارویی درمان صورت نگرفت، می توان اعمالی مثل فریز دهانه رحم(کرایو) یا سوزاندن (کوتر) را انجام داد.
بیشتر بدانید: فریز دهانه رحم؛ درمان سرطان دهانه رحم با سرما درمانی
کرایوتراپی یا فریز دهانه رحم چیست ؟
فریز دهانه رحم یا کرایو، یک روش درمانی جهت از بین بردن یک لایه از بافت دهانه ی رحم است. در مواردی استفاده می شود که لازم باشد یک یا چند لایه از بافت دهانه ی رحم بطور کامل تخریب شود.
در این روش با استفاده از گاز، با ایجاد دمای بسیار پایین، سلول های سطحی از بین رفته و پس از مدتی انتظار رشد سلولهای طبیعی را داریم. استفاده ی اصلی کرایو، در تغییرات پیش سرطانی دهانه ی رحم است. اما خب، مورد استفاده ی فرعیِ کرایو، همین زخم دهانه ی رحم می باشد.
فریز دهانه رحم، معمولا در مطب و بدون بیهوشی و ...انجام می شود و در کل بیش از 2-3 دقیقه طول نمی کشد. در روز انجام کرایو، نیاز است که یک همراه داشته باشید .ممکن است تا 1 هفته بعد از فریز دهانه، ترشحات زیاد و خونابه ای داشته باشید. معمولا پانسمانی در محل تعبیه می شود و به شما توصیه می شود نهایتا تا 2-3 هفته نزدیکی واژینال نداشته باشید.
انجام فریز دهانه رحم برای کدام دسته از خانم ها منع دارد؟
زخم دهانه رحم اصطلاحی عامیانه است که برای تغییر شکل دهانه رحم مورد استفاده قرار میگیرد. این حالت زمانی رخ میدهد که لایه داخلی کانال دهانه رحم به بیرون رشد کند. در سالهای اخیر مشاهده میشود برخی از پزشکان برای درمان عفونت با زخمهای دهانه رحم از روشهایی مانند سوزاندن یا فریز کردن استفاده میکنند. در حالی که این شیوه همیشه کارآمد نیست.
- در زمان بارداری
- در صورت ابتلا به التهاب اندام های لگنی
- در هنگام قاعدگی (اگر خونریزی شدید باشد)
- خانمهایی که مخاط رَحِمشان به بیرون برگشت پیدا میکند.
- خانمهایی ترشحات واژینال بیش از حد دارند.
- خانمهایی که گاهی اوقات بعد از نزدیکی دچار خونریزی میشوند.
- زمانی که دهانهی رحم ملتهب (اِوِرژن) باشد.
- در صورت ابتلا به زگیل تناسلی، زخمهای بد و بیرونزدگی مخاط رَحِمی بهطوری که با پماد و درمانهای دارویی بهبود نیابد، این عمل انجام میشود.
قبل از فریز زخم دهانه رحم چه اقداماتی باید انجام شود؟
اینکه فریز دهانه رحم در دوره پریود نباید انجام گیرد بنابراین باید طوری برنامهریزی کنند که فریز زخم رحم، یک یا دو هفته پیش از عادت ماهیانه انجام شود.
شب قبل از فریز زخم رحم، استراحت کافی داشته باشند.
حتما قبل از اقدام به این کار، میانوعده سالم (ماست میوه یا آبمیوه و آجیل) بخورند.
با توجه به اینکه هنگام فریز زخم رحم، احساس گرفتگی عضلات ایجاد میشود، با مصرف قرص ایبوپروفن یک ساعت قبل از فریز این حالت قابل کنترل است.
فریز دهانه زخم رحم ۲۰ دقیقه طول میکشد اما برخی بیماران مدتی بعد از پایان فریز به استراحت کوتاهی نیاز دارند به همین دلیل برای انجام فریز زخم رحم باید یک ساعت را در نظر گرفت.
خانمها باید قبل از انجام عمل فریز دهانه رحم تست پاپاسمیر بدهند تا بررسی شود که مشکلی از نظر بدخیم بودن التهاب نداشته باشند. همچنین این خانمها از نظر ابتلا به سرطان معاینه میشوند و اگر عفونتی هم داشته باشند باید آن را درمان کنند.
اگر نتیجهی تست پاپاسمیر مشکوک بود باید از ناحیهی ملتهب رَحِم نمونهبرداری شود تا در صورت تشخیص عارضهای در این ناحیه، عمل کرایوتراپی انجام نشود.
دوران نقاهت بعد از فریز دهانه رحم و زخم های آن
فریز زخم دهانه رحم اغلب موفقیت آمیز است؛ اما اگر بعد از فریز نتیجه دلخواه حاصل نشود، ممکن است پزشک روش دیگری را به بیمار توصیه کند. گاهی نیز لازم است که شخص بعد از سه تا شش ماه دوباره تست پاپ انجام دهد.
شخص بعد از فریز دهانه رحم می تواند فعالیت های طبیعی خود را انجام دهد؛ اما از او خواسته می شود بین دو تا چهار هفته از مصرف تامپون و برقراری رابطه جنسی خودداری کند تا دهانه رحم بهبودی پیدا کند. در صورت برقراری رابطه جنسی لازم است از کاندوم استفاده شود.
ممکن است شخص بعد از فریز زخم دهانه رحم احساس گرفتگی عضلات (مانند قاعدگی) داشته باشد.
بیشتر بدانید: درمان واریس با اسکلروتراپی
مدت زمان بهبودی پس از فریز دهانه رحم چقدر است؟
دربارهی محل عمل کرایوتراپی دو هفته طول میکشد تا بهبود پیدا کند.
بنابراین بهتر است که خانم ها بعد از انجام فریز دهانه رحم به مدت دو هفته نزدیکی نداشته باشند تا رَحِمشان کاملا بهبود پیدا کند. البته این خانمها تا دو هفته ترشحاتی مانند خونآبه دارند که جای نگرانی نیست چون بدن در حال ترمیم آن قسمت است. برای مراقبت از رَحِم بعد از کرایوتراپی گاهی پماد واژینال تجویز میشود.
فریز دهانه رحم چه عوارض و خطراتی می تواند داشته باشد؟
متاسفانه امروزه در بسیاری از مراکز درمانی شاهد انجام بی مورد و نسبتاً فراوان استفاده از کرایو که به آن فریز یا منجمد کردن دهانه رحم گفته میشود، هستیم و همچنین در بسیاری از مراکز نیز به وفور دیده میشود برای هر گونه ضایعه دهانه رحم یا عفونت و حتی تغییرات طبیعی بافتهای دهانه رحم، استفاده از روش درمانی کوتر یا سوزاندن زخم دهانه رحم (سرویکس) پیشنهاد و انجام میشود و در بسیاری از مراکز نیز برای درمان ترشحات مقاوم به درمان هم استفاده از روشهای کرایو (منجمد -فریز) یا سوزاندن (کوتر-لیزر) توصیه میشود.
فریز دهانه رحم معمولا عارضهای در خانمها ایجاد نمیکند و بروز عارضه پس از انجام این روش نادر و پرداختن به آن بسیار تخصصی است. یکی از شایعترین عارضه های فریز دهانه رحم، بد شکل شدن دهانه ی رحم و همچنین تداخل در نتایج پاپ اسمیر خواهد بود. چون سلولهای طبیعی از بین می رند و سلولهای جدید که جایگزین می شوند هیچ گاه مثل اول نخواهند شد. بنابراین با نمونه برداری از این ناحیه ی و تهیه پاپ اسمیر، در نتایج پاپ اسمیر، تداخل ایجاد خواهد شد.
علاوه بر آثار روحی روانی حاصل از این کار، اگر این حرکت ، به درستی انجام نشود، یا بیش از حد انجام شود، می تواند باعث تنگی دهانه ی رحم ومشکلات بعدی ناشی از آن شود. ضمن اینکه رابطه ی زناشویی فرد نیز تحت تاثیر این قضیه، رو به سردی می رود و اعتماد بنفس خانم در برابر همسرش از بین می رود.
در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
- تب
- دردهای لگنی شدید
- داشتن خونریزی شدید بیش از دو روز
- بوی بد ترشحات واژن
بیشتر بدانید: مراحل لیفت پیشانی و ابروها چگونه است؟
پیشگیری از سرطان با فریز دهانه رحم امکان پذیر است؟
نگرانی اصلی در مورد زخم دهانه رحم این است که می تواند باعث سرطان دهانه رحم شود ؟. سرطان دهانه رحم بیماری خطرناکی است؛ اما اگر به موقع تشخیص داده شود قابل درمان است. درمان سرطان دهانه رحم در اولین مراحل بسیار ساده است و با فریز کردن سلول های غیرطبیعی دهانه رحم به راحتی انجام می شود. با فریز دهانه رحم از ابتلا به سرطان جلوگیری می شود. مشکلات و علائم شخص نیز بعد از فریز کردن بهبود پیدا می کند.
در روش فریز کردن، با استفاده از سرما زخم دهانه رحم فریز می شود. فریز زخم، سلول های غیرطبیعی را تخریب می کند. سرما دادن به سلول ها در طی دو مرحله و به فاصله پنج دقیقه انجام می شود. فریز کردن اغلب زمانی انجام می شود که تست سرکه یا تست پاپ اسمیر مثبت شده باشد. نماهای غیر طبیعی دهانه رحم و زخمها (سرویسیت) و همچنین ترشحات مقاوم به درمان واژنی از مواردی است که نیازمند بررسی با روش کولپوسکوپی است. در این روش دهانه رحم با لنزهای مخصوص و بزرگنمایی مشاهده میشود به طوری که امکان تشخیص درست و انتخاب شیوه درمان مناسب را برای پزشک فراهم میکند.